Месяц: Ноябрь 2022

Бүгүн Тааттаҕа норуот суруйааччыта, СӨ Духуобунаһын академиятын академига Баһылай Харысхал “Ааспыт кэм аартыктарын” кинигэтин биһирэмин бочуоттаах ыалдьыттара “Чолбон” сурунаал бас эрэдээктэрэ, СӨ Суруйааччыларын сойууһун бырабылыанньатын солбуйаачы бэрэссэдээтэлэ Гаврил Гаврильевич Андросов, Өлүөнэ өрүс холбоһуктаах борохуотустубатын дириэктэрин сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Афанасий Семенович Владимиров уонна СӨ култуураҕа нэһилиэстибэтин объектарын харыстабылын департаменын салайааччыта Николай Афанасьевич Макаров “Таатта” түмэлигэр ыалдьыттаатылар. Хадаайы туонатыгар 50 кыраадыстаах тымныыны тумнан, дойдуга култуурунай нэһилиэстибэ сылын чэрчитинэн өрөмүөннэммит саха биллиилээх ырыаһыта, саха оператын бастакы үөрэхтээх режиссера Анна Ивановна Егорова балаҕаныгар аал уоту оттон алаадьынан күндүлээтилэр. #Годкультурногонаследия

 Күн көрүө – от үүнүө,
Сибэкки тэтэриэ,
Күнэ суох туох үүнүөй –
Күөх сирэм күкээриэ.
Ол тэҥэ – Күн тэҥэ
Эн ийэҥ, мин ийэм.
Ийэтэ суох иинэн
Иһийиэ сир ийэ.

Күндүттэн күндүнү,
Кэрэттэн кэрэни,
Күөх сирэм сир күнүн
Таптыаҕыҥ ийэни!

     Бүгүн сэтинньи 29 күнүгэр саха норуодунай суруйааччыта Серафим Романович Кулачиков-Эллэй төрөөбүт күнэ. Эллэй тылларыгар айыллыбыт уостан түспэт ырыаны эдэриттэн эмэнигэр таптаан ыллыыбыт.  Сахабыт сирин ийэлэрин сылынан  чуопчаарар чуораанчыктарбыт, кэнчээри ыччаттарбыт күн күбэй ийэлэригэр эҕэрдэ хоһооннорун аныыллар, биллиилээх суруйааччылар айымньыларын уус-ураннык ааҕалларын сэргээҥ#Ийэсыла #Годматери #Эллэй

         Режиссер Любовь Борисова “Не хороните меня без Ивана” (Кэрэни көрбүт) уус-уран киинэтэ  бу дьыл ахсынньы 2-8 күннэригэр Москва куоракка  “Зимний” киинэ фестивалыгар көстүөҕэ. 

           Саха сиригэр ойуулуур-дьүһүннүүр искусствоны төрүттээбит,  норуодунай худуоһунньук Иван Васильевич Попов уонна кини истиҥ доҕоро Ыстапаан туһунан киинэни саха дьоно бары кэтэһэр буолуохтаахтар.  Киинэ режиссера Любовь Пантелеймоновна Борисова дойду киинэтин индустриятыгар аата киэҥник биллэр. Ол курдук, 2018 сыллаахха күөх экраҥҥа  «Надо мною солнце не садится» киинэтин сүрэхтээн, аан дойдутааҕы таһымнаах киинэ фестивалларыгар ситиһиилээхтик кыттыбыта.

       Саҥа киинэ уһуллуута 2021 сыллаахтан худуоһунньук төрөөбүт Тааттатыттан саҕаламмыта. Сайын устата “Таатта” түмэлин Хадаайы кырдалыгар 50-тан тахса киинэ уһулааччы, өрөспүүбүлүкэ театрдарын биллиилээх артыыстара үлэлээбиттэрэ. Сүрүн оруолларга литовец Дариус Гумаускас Иван Васильевич, Нөмүгү театрын артыыһа Александр Чыычаахап  Ыстапаан оруолларын толорбуттара. 

       Аан бастакынан киинэни Москва куорат олохтоохторо уонна ыалдьыттара көрөр чиэскэ тигистилэр. Ол курдук,  “Зимний” авторскай киинэ фестивала бу дьыл ахсынньы 2-8 күннэригэр ыытыллара былааннанар. Фестивал ирдэбилинэн күрэххэ  болдьоммут күҥҥэ диэри хамыыһыйаны ааспыт, эрдэ ханна да көрдөрүллүбэтэх,  чаастан ордуктаах    10-12  үлэни  күрэххэ киллэриэхтэрэ.  Дьүүллүүр сүбэ быһаарыытынан бастыҥнары талыахтара. 

        Оттон биһиги айар-тутар талааннаах “Саха фильм” хапмаанньаҕа уонна Любовь Борисоваҕа махталбытын тиэрдэбит уонна ситиһиини баҕарабыт! Саҥа ааттар, саҥа саҕахтар арыллан истиннэр.

Алампа төрөөбүт күнүгэр “Ыллыым ээ, ыллыым” хоһоонун антологията 32 араас омук тылынан сүрэхтэммитэ. Бу бырайыак ааптара, саха норуодунай поэта Наталья Ивановна Харлампьева: “Алампа биир хоһоонун омук тылларыгар тылбаастатан кинигэ оҥорон таһаарар баҕа санаабыт олоххо киирдэ. Бу тутан олорор кинигэбит “Ыллыым ээ, ыллыым…” диэн биир хоһоон антологията. Улуу поэппыт баай нэһилиэстибэтиттэн ала чуо тоҕо бу хоһоону талан ыллыбытый? Бу хоһоон – Алампа лирикатын чыпчаалларыттан биирдэстэрэ. Омос көрдөххө, хоһоон таптыыр дьахтарыгар эрэ анаммыт курдук, кини кэрэтин туойуу, киниэхэ сыһыаны арыйыы. Ол гынан баран, бу соҕотох биир эрэ айымньыга Алампа барахсан олоххо көрсүбүт охсууларын дуораана иһиллэргэ дылы. Ситэ этиллибэтэх иччилээх тыллара, болҕомтоҕо ылыллыбатах алгыстаах таптала – барыта, барыта бу хоһоон түгэҕэр, ис биэтэһигэр, ааттаһар тылларын кэтэҕэр ситимнэһэ сылдьар. Суруллубут сыла 1929 сыл диэн бэлиэтэннэр да, мин сылыктыырбынан, арыый эрдэ суруллубут буолуон сөп. Арай, кэлин, Архангельскай сыылкатыгар ситэрбитэ дуу…”,- диэн киирии тылыгар бэлиэтиир.

Ыраах Эбээн Бытантай улууһун Кустуур бөһүөлэгин “Маранга” этнокультурнай киин дириэктэрэ Розалия Николаевна Макарова уонна уус-уран салайааччыта Ньургуяна Васильевна Потапова эбээн поэта Михаил Кривошапкин-Киргэмбис тылбааһын бар дьоммутугар анаан ыыталлар. Алампа айымньылара тыыннаахтарын тухары кини аата ааттана туруо. Биир идэлээхтэрбитигэр култуура үлэһиттэригэр Розалия Николаевнаҕа уонна Ньургуяна Васильевнаҕа махталбытын тиэрдэбит.